Στην πιο ευέλικτη

Στην πιο ευέλικτη αγορά εργασίας του κόσμου, στις ΗΠΑ, ακόμη και στις πιο προβληματικές βιομηχανίες οι μισθοί των εργαζομένων δεν έχουν πέσει σχεδόν καθόλου από τότε που ξέσπασε η οικονομική κρίση (η διαπίστωση περιέχεται σε έκθεση της κεντρικής τράπεζας του Σαν Φρανσίσκο). Μπορεί μια κυβέρνηση να διαβρώσει τους πραγματικούς μισθούς με τον πληθωρισμό, αλλά είναι σχεδόν αδύνατον να τους περικόψει σε απόλυτες τιμές. Εχουν την τάση να μένουν «κολλημένοι», έλεγε ο Κέινς από τη δεκαετία του 1920. Ακόμη και οι εργοδότες αποφεύγουν να κόβουν τους ονομαστικούς μισθούς, επειδή «φοβούνται μήπως πυροδοτήσουν αντιδράσεις σε δύσκολους οικονομικά καιρούς» (όπως έγραφαν οι Κάνεμαν, Κνετς και Θάλερ το 1986 στην «Αμερικανική Οικονομική Επιθεώρηση»). Στην υφεσιακή Ευρώπη που ζούμε, γιατί λοιπόν όλοι έχουν βαλθεί να κάνουν ακριβώς το αντίθετο; Η απορία διατυπώνεται από τον Ιβανς-Πρίτσαρντ στην εφημερίδα «Ντέιλι Τέλεγκραφ», που στέκεται με δέος μπροστά στην απαίτηση της ηγεσίας της ευρωζώνης να επιβληθεί «εσωτερική υποτίμηση» κατά 20% στην Πορτογαλία, την Ιταλία και την Ισπανία προκειμένου αυτές οι χώρες να ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Αυτό θα σημάνει δρακόντειες περικοπές μισθών από χρόνο σε χρόνο. Ποιος θα μπορούσε να επιβάλει κάτι τόσο απάνθρωπο; «Ο Μουσολίνι», λέει ο Ιβανς-Πρίτσαρντ. «Μόνο αυτός είχε πετύχει περικοπή των μισθών κατά 20%, αφού όμως πρώτα έθεσε υπό φασιστικό έλεγχο τα συνδικάτα, προκειμένου να στηρίξει την πολιτική της ισχυρής λιρέτας τη δεκαετία του 1920». Ομως, ποια σύγχρονη δημοκρατία θα μπορούσε να επιβάλει τέτοιες περικοπές στους μισθούς του ιδιωτικού τομέα χωρίς να χρειαστεί να καταφύγει στην αστυνομική καταστολή; Οι βαλτικές χώρες το έκαναν, με καταστροφική πτώση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τους (κατά 26% στη Λετονία, που κάποιοι έχουν το θράσος να την επικαλούνται ακόμη ως υπόδειγμα επιτυχίας). Τα συνολικά βάρη του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους που σηκώνουν στις πλάτες τους η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία είναι πολύ περισσότερα ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τους από όσα ήταν στην Εσθονία ή ακόμη και στη Λετονία. Οι υφεσιακές πολιτικές σε τόσο πολλές χώρες θα μπορούσαν να βουλιάξουν ολόκληρη την ευρωζώνη. Γι' αυτό, πολλοί οικονομολόγοι επιμένουν ότι η στρατηγική της μαζικής μείωσης των μισθών που επιχειρείται σήμερα στη μισή Ευρώπη αργά ή γρήγορα θα αποδειχθεί πως δεν είναι εφαρμόσιμη. Δοκιμάστηκε στις αρχές του 1930 με ολέθρια αποτελέσματα. Μια τέτοια στρατηγική είχε ακολουθήσει η κυβέρνηση του Πιερ Λαβάλ το 1935. Το αποτέλεσμα ήταν να προκαλέσει βίαιες απεργίες των ναυτεργατών στη Γαλλία, φόνους από την Αστυνομία και μαζικές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας. Και ως φυσικό επακόλουθο ήρθε η εκλογική νίκη του Λαϊκού Μετώπου, σε συμμαχία με τους κομμουνιστές. Η θλιβερή αυτή ιστορία της άγριας λιτότητας και της καταλήστευσης των μισθών αποδείχθηκε στο τέλος χωρίς νόημα, λέει ο Ιβανς-Πρίτσαρντ. Και έσπρωξε τη Γαλλία επικίνδυνα κοντά στον εμφύλιο σπαραγμό.

Πηγή: http://www.tanea.gr - Του Ρούσου Βρανά